در سال 1866، جورج دوم (1914 – 1826 نخستین کارگردان مدرن و طراح صحنه)، به مقام دوک ساکس ماینینگن (Duke of Saxe-Meiningen) دست یافت.
آن هم درست در زمانی که او آثار بزرگترین شخصیت های تئاتر اروپا نظیر کین، هازه و تیک (Tieck) را نظاره کرده بود. ساکس ماینینگن در دهه 1870، مبادرت به تقویت تئاتر و طراحی صحنه دربار ماینینگن که از سال 1831، هیچ اثر قابل اعتنایی را به روی صحنه نبرده بود، کرد.
مجموعه نمایش های تولید کمپانی ماینینگن، از آثار شکسپیر، شیلر و نمایشنامه نویسان رمانتیک سده نوزدهم تشکیل می شد. طراحی صحنه این مجموعه های نمایشی، شباهتی به تولیدات سایر کمپانی های دوران خود نداشتند. ساکس ماینینگن در طراحی صحنه، از شیوه خیال پردازانه ای که ناقض قراردادهای پیشین – از جمله روش کین – بود، تبعیت می کرد.
بازیگران نمایش ژولیوس سزار به کارگردانی ساکس ماینینگن. روزنامه گارتن لابه (Die Gartenlaube)، 1879.
او طراحی صحنه هر قرن را به سه بخش تقسیم و برای هر بخش، اعتباری شخصیت پردازانه و تصویری مشخص می کرد. در ادامه نیز تفاوت های ملی موجود در هر یک از این بخش ها را معین می ساخت. ماینینگن بر اساس چنین اطلاعاتی، بر صحت تاریخی لباس ها و مواد و مصالح آثار خود تاکید می کرد.
اگر او نمی توانست مصالح معتبری به دست آورد، از مصنوعاتی که خود مشخص می کرد بهره می برد. ماینینگن برای بازیگران آثار خود استفاده از لباس های شخصی، که آنها را دلپذیرتر و به روزتر جلوه می داد و در آن زمان رسمی رایج به شمار می آمد را ممنوع کرده بود. او در طراحی صحنه نمایش های خود از زره های زنجیری، جوشن ها، شمشیرها، تبرزین ها، نیزه ها و سایر جنگ افزارهای واقعی استفاده می کرد. موفقیت گروه ماینینگن باعث شد تا خانه های وسایل صحنه تئاتر که مبلمان، اسلحه و زره تاریخی تولید می کردند تاسیس شوند.
تمام دکورها، لباس ها و وسایل صحنه طراحی شده توسط ساکس ماینینگن، تنها در تولیدات گروه خود وی مورد استفاده قرار می گرفتند. دکورهای نمایش های وی معمولا توسط برادران بروکنر نقاشی می شدند. ماینینگن بر خلاف سنت رایج در طراحی صحنه، که بازیگران را در برابر رنگ هایی ضعیف قرار می داد، از رنگ هایی قدرتمند در طراحی صحنه نمایش های خود بهره می برد.
این رویکرد به طراحی صحنه، انتقاداتی نیز به همراه داشت و به آن “زرق و برق زننده” می گفتند. دوک در برابر شال های افقی صحنه نیز مقاومت می کرد و برای مخفی نگه داشتن فضای بالای صحنه از شاخ و برگ درختان، میله ها، پرچم ها و سایر ادوات استفاده می کرد.
اسکیس از صحنه ضیافت نمایش مکبث که نمایانگر شیوه طراحی “اتاق ماینینگنی” است، طراحی صحنه از دوک ساکس ماینینگن. غیب کن سمت چپ صحنه باعث می شد تا قاتلان بدون آن که مهمانان ضیافت بتوانند آنها را مشاهده کنند با مکبث صحبت کنند. از مجموعه موزه تئاتر ماینینگن.
ماینینگن در طراحی صحنه های آثار خود از طراحی متقارن که تصور می کرد غیر طبیعی جلوه می کند، پرهیز می کرد. او به منظور رعایت دقیق تناسبات دکور، به هر یک از جزییات صحنه توجه نشان می داد و از عناصر سه بعدی و ترکیبات رنگی مختلف بهره می برد.
ماینینگن نخستین طراح صحنه ای بود که از کف صحنه به عنوان بخشی از صحنه پردازی در قالب شکستن آن به وسیله سقوط درختان، صخره ها، تپه ماهورها، پله ها و اختلاف سطوح استفاده کرد. مهمترین عامل موفقیت کمپانی وی را باید در دستیابی به تمامیت اجرا – به خصوص در حوزه بازیگری – دانست.
کمپانی ماینینگن در فاصله میان سال های 1874 تا 1890، در 38 شهر 9 کشور از جمله اتریش، بلژیک، دانمارک، انگلستان، آلمان، هلند، روسیه و سوئد به اجرای نمایش پرداخت. این کمپانی در این مدت، 41 نمایش را در قالب 2600 اجرا به روی صحنه برد.
ماینینگن در سال 1890، به احترام سایر کمپانی های تئاتری جهان، تور نمایش های خود را به پایان برد. کمپانی وی در آغاز جنبش متحدسازی تولیدات نمایشی که هر عنصر را به منظور مشارکت در تاثیرگذاری یکپارچه انتخاب می کرد، قرار گرفت.
ماینینگن نیاز به ترکیب استانداردها به وسیله خودآگاهی هنری تنها یک شخص را مورد توجه قرار داد و بدین ترتیب به عنوان نخستین کارگردان مدرن تئاتر شناخته شد.
اسکیس طراحی صحنه ساکس ماینینگن برای پرده دوم نمایش ژولیوس وایندینگ پاپ سیکستوس پنجم. از مجموعه موزه تئاتر آلمان، مونیخ.
طراحی صحنه ساکس ماینینگن برای صحنه تاجگذاری در برابر کلیسای جامع ریمز در نمایش دوشیزه اورلئان اثر شیلر. دوک در این صحنه به جای تمرکز بر شکوه جمعیت حاضر، به واکنش های آنها توجه نشان داده است. بازیگران در حالی به کناره های صحنه رانده شده اند که پایانی واقعی برای جمعیت و دسته روی آنها متصور نیست. از مجموعه موزه تئاتر ماینینگن.
منبع:
