صنعت سرگرمی اعم از فیلم، تئاتر و تلویزیون، مدت‌هاست که به واسطه نقش‌های جنسیتی سنتی شکل گرفته است.
در سال‌های اخیر، تغییر قابل توجهی در نحوه استفاده از زبان برای توصیف کسانی که در این گونه آثار و سایر رسانه‌ها بازی می‌کنند، رخ داده است.
یکی از این تغییرات مهم، حرکت به سمت «اکتور» نامیدن بازیگران زن به جای اصطلاح تاریخی «اکترس» است.
این تحول بیانگر یک حرکت فرهنگی گسترده تر به سمت برابری جنسیتی بوده و کلیشه های قدیمی را به چالش می کشد.
در این مقاله، بررسی خواهیم کرد که چرا امروزه زنان به طور فزاینده ای «اکترس» نامیده می شوند و این تغییر چگونه بازتابی از دیدگاه های در حال تکامل پیرامون جنسیت در جامعه است.
زمینه تاریخی «اکتور» و «اکترس»
تغییرات قرن هجدهمی
از لحاظ تاریخی، واژه «اکتور» به عنوان یک کلمه فاقد جنسیت برای هرکس که در هنر نمایش فعالیت می کرد مورد استفاده قرار می گرفت.
در واقع، در بسیاری از اشکال اولیه تئاتر، اصطلاح «اکتور» هم به بازیگران زن و هم به بازیگران مرد اطلاق می‌شد؛ زیرا در جوامع خاص، زنان اغلب از اجرا روی صحنه منع می‌شدند.
تا قرن هجدهم و زمانی که زنان به طور منظم بر صحنه ظاهر شدند، واژه «اکترس» برای نامیدن بازیگران زن ابداع شد.
برای سده های متمادی «اکترس» عنوان مناسبی برای یک زن بازیگری به حساب می آمد؛ همان طور که «اکتور» برای یک بازیگر مرد.
با این حال، همگام با پیشرفت جوامع و آغاز به چالش کشیدن هنجارهای جنسیتی سنتی، استفاده از واژه «اکتور» مورد بررسی قرار گرفت.
جنبش برابری جنسیتی
تعیین کننده مهارت
در چند دهه اخیر، تغییرات فرهنگی قابل توجهی به سمت برابری جنسیتی صورت گرفته است و این تغییر بر صنایع مختلف از جمله فیلم، تئاتر و سرگرمی نیز تاثیر گذاشته است.
به عنوان بخشی از این جنبش، بسیاری از مردم شروع به طرح این پرسش کرده اند که چرا باید میان بازیگران زن و مرد تمایز قائل شد.
به هر حال، کنش اجرا – هنر بازیگری – بدون توجه به جنسیت به همان شکل باقی می ماند.
امروزه فمینیست ها، فعالان و برخی از بازیگران شروع به استدلال کرده اند که اصطلاح «اکترس» نوعی جدایی جنسیتی را در جامعه ای که برای برابری تلاش می کند، تداوم می بخشد.
آن ها خاطرنشان کرده اند که به حرفه بازیگری باید به عنوان یک شغل نگاه کرد، نه مولفه ای که بر اساس جنسیت افراد تعیین می شود.
این حمایت از زبان بی‌طرفانه جنسیتی باعث شده است که بسیاری از افراد از واژه «اکتور» به عنوان واژه‌ای فراگیر برای مردان و زنان استفاده کنند.
زبان، به مثابه بازتابی از نگرش های در حال تحول
زبان جنسیت زده
زبان، ابزار قدرتمندی در شکل دادن به ادراک بوده و با آگاهی بیشتر جامعه از تعصبات جنسیتی، تکامل یافته است.
در این میان، صنعت سرگرمی نیز نقش مهمی در این تکامل ایفا کرده است؛ به طوری که امروزه بسیاری از بازیگران زن تاثیرگذار ترجیح می دهند خود را به عنوان «اکتور» به جای «اکترس» معرفی کنند.
هدف آن ها حذف تمایز غیرضروری جنسیتی و برجسته کردن این ایده است که آن چه مهارت یک بازیگر را تعریف می کند، استعداد و خلاقیت است، نه جنسیت او.
این تغییر بخشی از یک فشار فرهنگی بزرگتر برای حذف عناوین جنسیتی از مشاغل و نقش های اجتماعی مختلف است.
تاثیر بازیگران زن پیشرو
تغییرات بنیادین در هالیوود
بسیاری از بازیگران زن برجسته نقشی کلیدی در ترویج استفاده از واژه «اکترس» به عنوان یک اصطلاح خنثی جنسیتی داشته اند.
از جمله آن ها می توان به مریل استریپ، کیت بلانشت، اما تامپسون و بسیاری دیگر اشاره کرد.
آن ها همواره درباره اهمیت رفتار برابر با مردان و زنان در صنعت فیلم و تئاتر – هم از نظر نقش و هم از نظر شناختی – صحبت کرده‌اند.
این بازیگران با استفاده از اصطلاح «اکتور» تاکید کرده اند که هنر آنها با هنر همتایان مردشان تفاوتی نداشته و جنسیت نباید هویت حرفه ای آن ها را تعیین کند.
افزون بر این، حرکت به سمت استفاده از واژه «بازیگر» اغلب به عنوان تلاشی برای به چالش کشیدن عینیت بخشیدن به زنان در هالیوود تلقی می شود.
در جایی که بازیگران زن در طول تاریخ عمدتا به دلیل ظاهرشان – به جای مهارت هایشان – مورد توجه قرار گرفته اند.
بازیگران زن با استفاده از یک واژه خنثی‌تر و جهانی‌تر، به تغییر تمرکز از جنسیت و استعدادشان کمک کرده اند.
تاثیر بر جوایز و شیوه های صنعت
حذف تفکیک جایزه بازیگری
تغییر در واژه ها، در شیوه نزدیک شدن جهان سینما و تئاتر به جشنواره ها و جوایز نیز بازتاب یافته است.
برخی از این رویدادهای معتبر مانند اسکار، گام‌هایی در جهت استفاده از زبان فراگیرتر برداشته‌اند.
برخی دیگر نیز بجای تفکیک دسته‌ها بر اساس جنسیت (به عنوان مثال، «بهترین بازیگر مرد» و «بهترین بازیگر زن») دسته‌های بی‌نظیر جنسی مانند «بهترین اجرای یک بازیگر نقش اول» را انتخاب کرده‌اند.
اگرچه در برخی موارد دسته بندی های جنسیتی خاص هنوز وجود دارند؛ اما گرایش به سمت به رسمیت شناختن جنسیت خنثی بیانگر تمایل به برابری و احترام برای تمام بازیگران است.
افزون بر این، با تغییر تمرکز به سمت استفاده از واژه «اکتور» – هم برای مردان و هم برای زنان – توجه بیشتری به تنوع نقش‌های موجود برای بازیگران زن و همچنین میزان دستمزدها و به رسمیت شناخته شدن آنها در صنعت اعمال شده است.
به کار بردن اصطلاحات خنثی جنسیتی، بخشی از تلاش بزرگتر برای هموار کردن زمین بازی و عادلانه تر کردن صنعت فیلم و تئاتر برای همگان بوده است.
جنبش «اکتور» خواندن بازیگران زن به جای «اکترس» نامیدن آن ها تنها یک تغییر زبانی نیست؛ بلکه بازتابی از بروز تغییرات فرهنگی گسترده‌تر است.
این رویکرد، نماد تمایل فزاینده برای دستیابی به برابری جنسیتی در صنعت سینما و تئاتر است.
همان طور که تعداد بیشتری از بازیگران زن و هواداران آن ها استفاده از واژه «اکتور» را به عنوان یک اصطلاح جهانی می پذیرند، تمرکز از جنسیت به سمت استعداد، خلاقیت و حرفه ای بودن تغییر می یابد.
منبع:
نویسنده: جیم وب/ مجله بازیگری
