شماره 3 – گنجینه ایران در موزه متروپولیتن نیویورک
دو لوهان
ایران، احتمالا تبریز، حدود 1480
جوهر و آبرنگ شفاف روی کاغذ
5/34 در 8/23 سانتیمتر
دارایی راجرز، 1968، 68، 48
استاد محمد […] قلم
لوهان ها در چین به عنوان مریدان بودا به شدت مورد احترام بودند. آن ها از طریق ارادت خود به ایمان بودایی و آموزه های او به سطح بالایی از بصیرت دست یافته بودند. اغلب گفته می شود تعداد آن ها بین 16 تا 18 نفر بوده است؛ اما برخی منابع تخمین می زنند که تعداد آن ها به 500 نفر می رسید. ویژگی های معنوی آن ها در خنده هایشان نمایان می شد و برخی از آن ها چهره های متمایزی داشتند یا با ویژگی های خاصی همراه بودند.
نقاشی چین از قرن نهم به بعد، لوهان ها را به صورت منفرد و گروهی به تصویر می کشید. این نقاشی رنگی، دو چهره محبوب تر از سنت را به وحدت می رساند. این در حالی است که احتمالا لبه های آن بریده شده است. امری که که نشان می دهد شاید این تصویر بخشی از گردهمایی بزرگتر لوهان ها بوده باشد. به نظر می رسد شکم برهنه برجسته و چهره خنده روی آن ها، بیانگر شخصیت بودا در فیگور سمت چپی باشد [1]. فیگور سمت راست در حالی که یک عصای تراشیده شده از ریشه یک درخت را حمل می کند با یک ببر همراه است. ارتباط او با ببر به قدرتی فراتر از نیروهای کیهانی اشاره دارد و به او شخصیت یک حکیم روستایی را بخشیده است. هر دو فیگور از ویژگی های فنگگان[1] زاهد بودایی ذن برخوردارند. فرم بدن و لباس های این پیکره ها که امروزه مشابه آن را می توان در یکی از نقاشی های دوران یوان که در موزه کاخ ملی تایپه نگهداری می شود، به صورت معکوس بازتاب یافته است [2].
اجرای تا حدودی تجربی این نگاره و انتساب آن به محمد سیاه قلم (در گوشه سمت چپ پایین آن) حاکی از آن است که این نقاشی در ایران یا آسیای مرکزی تولید شده است تا چین. نزدیک ترین تابلوهای مشابه آن – از نظر سبک و محتوا – در میان نقاشی هایی یافت می شود که بخشی از آلبوم هازن 2153 کتابخانه کاخ توپکاپی را تشکیل می دهند. برخی از این انتساب ها به شیخ نقاش دربار به نام سلطان یعقوب آق قویونلو (حدود 90-1478)، که در تبریز حکومت می کرد، باز می گردد [3].
- Lawrence, Kans., and San Francisco 1994, pp. 36, 140, 392–93, pl. 28 (I would like to thank my colleague, Dr. Huseh-man Shen, for drawing my attention to this publication); Taipei 1990, pls. 30, 44–45.
- Lawrence, Kans., and San Francisco 1994, pp. 196-207; Taipei 1990, pls. 21, 25, upper-right corner.
- Çağman 1981, and Çağman and Tanındı 1979, pp. 30-31, fig. 24. For tinted drawings in Hazine 2153 (fols. 104v, 82v, 8v), see Çağman 1981, figs. 19, 20, 282.
[1] Fenggan
