پیوند موزاییک شیر پروسیاس و تئاتر هیپیوم با آئین دیونیزوس

ساحیر پاندی[1]

در طول حفاری های جاری در شهر باستانی پروسیاس آد هیپیوم[2] در ترکیه، باستان شناسان به موزاییک زیبایی دست یافتند که از تصویر دو شیر برخوردار است. این گروه حفاری که بر فراز تئاتر شهر باستانی فعالیت می‌کردند، موزاییک شیرهای یاد شده را در رواق یک سازه کشف کردند. این اتاق پوشیده از موزاییک احتمالا به عنوان یک مکان مذهبی دوران روم متاخر عمل می کرد و نمادی از سبک زندگی گسترده جامعه وابسته به آن یا یک گروه ساکن در این منطقه بوده است که احتمالا به ستایش دیونیزوس می پرداختند.

فرقه دیونیزوس و یک شیر موزاییکی زیبا

این قطعه موزاییکی از ابعاد 5/6 در 7/4 متر برخوردار بوده و دارای دیوارهای داخلی است که با صفحات مرمری با انبوه ملات تزئین شده است. به گزارش آرکئونیوز[3]، اتاقی که این موزاییک در آن نصب شده از یک پلان مستطیل شکل در راستای جهت شمال به جنوب برخوردار است.

کف اتاق از قطعات بسیار کوچک موزائیک به رنگ های سفید، آبی، زرد، سبز و قهوه ای که در الگوهای هندسی پیچیده ای چیده شده اند تشکیل شده. حاشیه این مجموعه با اشکال بزرگ‌تر و پر جنب و جوش‌ تری به زیبایی قاب‌بندی شده و بیانگر مهارت‌ ظریف کاشی کاران است.

این موزاییک در حالی دو شیر را که در دو طرف یک درخت کاج ایستاده اند به تصویر می کشد که یک طبل (تیمپانیوم) و فلوت از شاخه‌های درخت آویخته شده اند. پژوهشگران بر این باورند که این تصویر به نحو پیچیده ای با آئین دیونیزوس در ارتباط است. شواهد تاریخی به احتمال استفاده از این اتاق در آئین دیونیزوس اشاره می کنند در این مراسم چهره‌ هایی نظیر سیلنوس و مائنادها، شرکت داشته و اغلب به نواختن موسیقی آلات موسیقی می پرداختند. دیونیزوس، ایزد شراب، وجد و سرخوشی در یونان باستان بود و نقشی بنیادین در آئین‌های دیونیزوسی داشت. او که به عنوان ایزد باروری، تئاتر و رهایی مورد ستایش قرار می گرفت، غالبا با قدرت دگرگون کننده شراب و بی بند و باری به منظور کسب لذت همراه بود.

– نمای نزدیک از موزاییک شیرها که در پروسیاس آد هیپیوم کشف شد، موزه کونورآلپ.

فرقه ‌های دیونیزوسی که در یونان و روم باستان رواج داشتند، جنبه‌ های وجدآمیز و عرفانی پرستش این ایزد را جشن می‌ گرفتند که شامل آئین ‌های دیوانه ‌وار، موسیقی، رقص و نمایش‌ های تئاتری بودند. شرکت‌ کنندگان آئین های دیونیزوسی، از جمله پیروانی که به عنوان مائنادز شناخته می ‌شدند، برای دستیابی به وجد و شور فراطبیعی، درگیر تجربیات خلسه‌آمیز می شدند و مرزهای میان قلمروهای فانی و الهی را از میان بر می داشتند.

پروسیاس آد هیپیوم: ابرشهر باستانی هلنی

پروسیاس آد هیپیوم در منطقه کونورالپ[4] دوزجه[5] واقع شده و اغلب از آن به عنوان افسوس[6] غرب دریای سیاه یاد می شود. به گزارش مجله باستان شناسی[7]، شهر باستانی پروسیاس آد هیپیوم که در قرن سوم پیش از میلاد با نام هیپیوس[8] تاسیس شد، پس از فتح رومیان در سال 74 پیش از میلاد، دستخوش دگرگونی های اساسی شد.

– تئاتر باستانی پروسیاس آد هیپیوم در کونورآلپ؛ از جمله سایت موزاییک شیرها. (فاروک اوزلو/شهرداری دوزجه).

در قرن دوم قبل از میلاد، بیتینیایی ها[9] به رهبری پادشاه خود، پروسیاس اول[10]، به کیروس[11] و هرکلیا[12] دست یافتند. به دنبال این فتوحات، پروسیاس اول دست به توسعه قابل توجه شهر زد و آن را با بناهای تاریخی و استحکامات متعدد درهم آمیخت. او نه تنها باعث استحکام هرچه بیشتر شهر شد، بلکه نام خود را نیز بر آن نهاد و در نتیجه آن را به پروسیاس بدل ساخت. این شهر باستانی که در قرن 19 مجددا کشف شد، کانون کاوش‌های اخیر به رهبری بخش باستان‌شناسی دانشگاه دوزجه بوده است که تحت نظارت موزه کونورالپ و حمایت شهرداری دوزجه فعالیت می کند. هریتیج دیلی[13] گزارش می دهد که کاوش های در حال انجام در این سایت، ویژگی های متمایز یک شهر هلنی را به نمایش گذاشته اند. بقایای برجای مانده از این شهر عبارتند از بخش هایی از دیوارهای شهر، یک دروازه مستحکم، یک تئاتر فضای باز، یک قنات و یک پل رومی. اغزون بر این، پرتره ای از اسکندر مقدونی نیز در این سایت کشف شده که به خوبی حفظ شده است.

منبع:

Ancient Origin

https://www.ancient-origins.net/news-history-archaeology/prusias-ad-hypium-mosaic-0019980

به روزرسانی: 6 دسامبر 2023.

[1] Sahir Pandey

[2] Prusias ad Hypium

[3] Arkeonews

[4] Konuralp

[5] Düzce

[6] Ephesus

[7] Hypios

[8] Archaeology Mag

[9] Bithynians

[10] Prusias I

[11] Kieros

[12] Herekleia

[13] Heritage Daily