نوشیدن شراب در باغ بهاری

گنجینه ایران در موزه متروپولیتن 4 

نوشیدن شراب در باغ بهاری[1]

ایران، احتمالا تبریز، حدود 1430

آبرنگ مات و طلایی روی ابریشم خام

6/21 در 8/76 سانتیمتر

مجموعه کورا تیمکن برنت[2] از مینیاتورهای ایرانی و سایر اشیاء هنری ایرانی، وقف کورا تیمکن برنت، 1956، 24، 57-

زوج ‌های درباری در باغ ‌های بهاری، موضوع محبوب نقاشی ‌های ایران و عراق در سده های چهاردهم و پانزدهم بودند. نمونه حاضر ویژگی هایی که در این گونه آثار هم رایج و هم غیرعادی هستند را به نمایش می گذارد. مجموعه لباس ‌های زری دوز این زوج که در مرکز تابلو قرار دارند و خادمان آن ها از شباهت بسیار با تصاویر مراکزی نظیر بغداد، تبریز، شیراز و هرات دارد. همچنین معمول بوده است که ارتباط عاطفی موجود میان قهرمانان اصلی اثر با اعمال آن ها منتقل شود؛ نه با حالات چهره آن ها.

زن جوانی که به تنه درخت سرشار از شکوفه تکیه داده، به یک دست نوشته باز که قالبی طوماری داشته و در نگارش نامه های شاعرانه و عاشقانه معمول بوده است نگاه می کند. شور و شوق خواستگار به واسطه حالت زانو زده و جام شرابی که به زن تقدیم می کند بیان شده است. این که عناصر ترکیبی یاد شده – فضای باغ و جوانی که یک فنجان شراب را به زنی که در کنار درخت سرشار از شکوفه می ‌دهد – شاید نشانی از عاملیت درخت داشته باشد. این درخت که احتمالا بر اساس نقاشی های چینی دارای شکوفه  نقاشی شده است، نماد زمستان یا اوایل بهار به شمار آمده و به خوبی با نگارگری ایرانی هماهنگ شده است. تبعیت از یک الگوی چینی را به خوبی می توان در شکل تراش خورده شاخه ها و همچنین در موقعیت های متنوع شکوفه های آن – برخی از آن ها از پهلو یا پشت دیده می شوند – مشاهده کرد [1].

حاشیه ناهموار نقاشی نشان می دهد که به اجبار از زمینه دیگری جدا شده است. گفته می‌شود بخش‌ هایی از زمینه ابریشم اصلی هنوز روی همین اثر وجود دارد. سه تصویر دیگر با موضوع زوج های جوانی که در دو سمت یک درخت ایستاده اند، از منشا مشابهی برخوردارند. یکی از این آثار که آن هم روی ابریشم خام اجرا شده است در موزه ملی کویت نگهداری می شود. در این نگاره، یک زن جوان و خدمتکار زن او (که یک ظرف فلزی در دست دارد) در سمت چپ و جوان عاشق در سمت راست قرار دارد [2].

استفاده از ابریشم به عنوان بوم نقاشی در ایران غیرمعمول بوده است و احتمالا با هدف تقلید از شیوه چینی ها صورت می گرفت. یک گزارش فنی درباره این پارچه نشان داده است که این ابریشم «به وسیله یک ماشین بافندگی قابل تنظیم کشش با تار و پودهای کاملا نامنظم» بافته شده است. همچنین تارهای S و Z شکل تاب خورده «در سراسر [پارچه] به شکلی متناوب قرار گرفته اند» و «به نظر می رسد که پارچه قبل از اجرای نقاشی خیس شده است.» [3]

 

منابع:

1. Loehr 1954, p. 87, fig. 54;
2. Washington, D.C., and Los Angeles 1989, pp. 184, 186, 346, no. 85.
3. Notes by Nobuko Kajitani in the curatorial files of the Department of Islamic Art, Metropolitan Museum.

[1] Wine Drinking in a Spring Garden

[2] Cora Timken Burnett