4 – کنسرت «قرنیه» بیورک، آمریکای شمالی و اروپا، طراحی صحنه: کیارا استفنسون
طراحی صحنه کنسرت «قرنیه[1]» بیورک، چارچوب ها و کتاب قوانین کنسرت ها را نادیده گرفت.
بیورک[2] خواننده ایسلندی در طراحی صحنه کنسرت خود با هنرمندانی همکاری کرد که از جهان تئاتر می آمدند. آن ها کتاب قوانین جاری در طراحی صحنه کنسرت ها را پاره کردند تا یک طراحی صحنه «ظریف» را برای تور قرنیه او شکل دهند.
بیورک از ماه مه امسال تور نمایش قرنیه خود را در آمریکای شمالی و اروپا برگزار کرد.
او یک مجموعه 19 ترانه ای با یک گروه کر 50 نفره، 7 نوازنده فلوت، یک نوازنده چنگ، یک نوازنده سازهای کوبه ای و نوازندگان الکترونیک، را با لباس هایی از کوتورر آیریس ون هرپن[3] و مدیر خلاق بالمن[4] و اولیویه روستینگ[5] به روی صحنه برد.
این کنسرت بر روی 4 سکوی درخشان و قارچ مانند برگزار شد که در سطوح مختلف بالا رفته و تا حدودی به وسیله یک پرده پارچه ای نخی پوشیده شده بود.
طراحی صحنه این مجموعه توسط طراح کیارا استفنسون[6] صورت گرفته است. او پیش تر نمایش هایی را برای تئاتر ویندهام[7] و گلوب[8] لندن و و همچنین صحنه هایی در سراسر بریتانیا طراحی کرده بود.
استفنسون بر این باور است که پیشینه تئاتری او به وی اجازه داده است تا «حساسیت یا کمی فضای آرام» را به طراحی صحنه هایش اضافه کند. این رویکرد، برای کنسرت‌های موسیقی بزرگ مقیاس چندان معمول نیست.
استفنسون توضیح می دهد: «[کنسرت های موسیقی] اغلب می توانند کاملاً وحشیانه و مهندسی شده و کاملاً گل درشت و قدرتمند به نظر برسند. من تصور می کنم هدف همیشگی ما در این نمایش، ساختن چیزی بود که به نوعی ظریف تر و کمی شکننده تر بود.»
او به دزین گفت، مجموعه چند پلتفرم به نوازندگان این امکان را می داد تا به جای قرارگیری در یک نقطه مشخص، به روشی خلاقانه تر به اجرای خود بپردازند.
استفنسون ابراز می دارد: «ما در رابطه با این گروه بسیار التقاطی از نوازندگان، مایل بودیم آن ها را به صورت فردی و همچنین جمعی معرفی کرده و قدردان حضورشان باشیم. بدین ترتیب، ما شروع به طراحی این پلتفرم ها در سطوح مختلف کردیم.
طراحی صحنه استفنسون شبکه ای از صحنه ها را در میان هر سطح فراهم ساخته است: «لحظه های شدید بر پلتفرم های خاص با تنها چند نوازنده.»
سپس اجراکنندگان می‌تواستند در سکوهای مختلف جابجا شده و با حضور در بخش‌های مختلف صحنه، تماشاگران را غافلگیر کنند.
ماهیت اجرای کنسرت اغلب با این واقعیت محدود می شود که باید در یک روز و در محل اجرا مونتاژ و برپا شده و به راحتی جمع آوری شود. استفنسون انتخاب کرد که یک طراحی صحنه به شدت پیچیده را برای قرنیه فراهم سازد .
چیزی شبیه صحنه هایی که می توان در تئاتر مشاهده کرد.
استفنسون گفته است: «من کتاب قوانین کنسرت ها را نادیده گرفتم. نتیجه، منتهی به چیزی شد که از جنبه عملی بسیار دشوار بود؛ اما کاملا از کتاب قوانین کنسرت ها رهایی یافته بود.»
او افزوده است: «طراحی صحنه در تئاتر، اغلب بدون در نظر گرفتن چنین محدودیت هایی شکل می گیرد.»
در طراحی صحنه این اثر، مجموعه‌ای از پرده های نیمه شفاف که از نخ نقره ای ساخته شده بودند، در برابر صحنه آویخته شده بودند.
برخلاف یک پارچه ضخیم، پرده تور نیمه شفاف را می شد به راحتی برای اجراگران باز کرد تا از میان آن حرکت کرده و اجازه یابند در حین حرکت به قسمت های مختلف صحنه نفوذ کرده و «در میان لایه ها بافته شوند.»
استفنسون می گوید: «یک ویژگی مهم که بیورک همواره اظهار می داشت این بود که گاه می خواست به نحوی به اجرای برنامه بپردازد که گویی در حال نجوا در گوش هریک از مخاطبان است.
او ادامه می دهد: «بیورک بسیار درونگرا و خجالتی و همزمان به شدت برونگرا و بسیار دراماتیک است.» ما دوست داشتیم لایه هایی داشته باشیم که هم بتواند او را پوشش دهد و هم به او نوعی حریم خصوصی داده و هم بتواند او را آشکار سازد.»
این طراحی صحنه «مجموعه ای از حجاب ها» باعث شد تا «کمی رمز و راز را در مقابل و اطراف او» ایجاد کرده و در عین حال بوم نقاشی دیجیتال توبیاس گرملر[9] را فراهم ساخت تا هم بر روی پرده و هم روی دیوار پشت بیورک و نوازندگانش به نمایش درآیند.
هر ترانه از یک ویدیوی همراه برخوردار بود؛ با گرافیک هایی از نسخه های ماسک مانند صورت نوازنده ای که در هوا معلق بود تا فرم های انسان نمای ارکیده مانندی که دائماً در حال تغییر بوده، می چرخند و منقبض می شوند را به تصویر بکشند.
در ابتدای نمایش، پرده مقابل صحنه باز شد تا سطحی گسترده تر و پانوراما برای جلوه های بصری را در مکان هایی که می توانستند آن ها را در خود جای دهند را به نمایش بگذارند.
گرملر پیش از آن که به هنرهای تجسمی روی آورد، پیشینه ای در ساخت موسیقی صحنه داشت؛ در حالی که برونو پوت[10]، طراح نور نمایش، در تئاتر، اپرا و رقص نیز کار کرده بود.
پوت که استفنسون او را «افسانه زنده جهان تئاتر» می داند، نورپردازی این نمایش را بر عهده داشت: «او آن ظرافت تئاتری که اغلب کنسرت های راک فاقد آن هستند را به فضای قرنیه وارد ساخت.»
برای طراحی صحنه نمایش قرنیه، گرملر مأموریت یافت ویدیوهای خود را پیش از تصمیم گیری درباره طراحی صحنه، نور و لباس تولید کند.
گرملر به دزین گفته است: «تنظیم قالب بصری با طراحی صحنه نسبتا آسان بود. این دقیقا همان کاری است که من غالبا برای پروژه های تئاتری و نمایشگاهی انجام می دهم.»
او می افزاید: «پیش از آن که به هنرهای تجسمی روی بیاورم به عنوان آهنگساز برای موسیقی تئاتر کار می کردم. بنابراین، من صدا و بینایی را به طور طبیعی در هم تنیده می دانم و تجربه کافی برای تصور این که چگونه می تواند در یک نمایش کنسرت تئاتر آشکار شود را داشتم.»
ماهیت لزوماً مشارکتی قرار دادن یک قطعه تئاتر یا اجرا روی صحنه، در برقراری پیوند میان عناصر مختلف نمایش، به شدت کمک کننده بوده است.
گرملر اظهار می دارد: «فعالیت در تئاتر به من کمک کرد تا درک عمیق تری از تمام رشته های تئاتر و نحوه تأثیر آن ها بر یکدیگر پیدا کنم.»
هر بخش از اجرا به طور تقریباً 100 درصدی بر نتیجه نهایی اثر تأثیر می گذارد. «یک طراحی صحنه می تواند معنای خود را تنها با تغییر موسیقی به تصویر تغییر دهد. همان قدرتی که در طراحی صحنه، نورپردازی و لباس نهفته است.»
موسیقی بیورک نقطه الهام گرملر برای انیمیشن های دیجیتال الهام گرفته از طبیعت بود. این نفوذ به تدریج در فرایند کار او گسترش یافت.
گرملر توضیح می دهد: «من از اصول طراحی که بسیار به طبیعت نزدیک است استفاده می کنم. این رویکرد مانند کاشت بذرهای مجازی در خاک یک سطح است.»
هنگامی که دانه ها جوانه می زنند، سطح را تغییر شکل داده، آن را می شکافند و در امتداد آن رشد کرده یا شکل های جدیدی را به وجود می آورند.
«اگرچه تمام تصاویر طراحی صحنه به صورت دیجیتال ایجاد شده اند، اما من می خواستم طبیعی به نظر برسند. این دیدگاه شبیه گسترش مفهوم طبیعت در جهان دیجیتال است.»
توجه به جهان طبیعی در موسیقی بیورک دقیقا همان چیزی بود که به شکلی آگاهانه به طراحی صحنه استفنسون نیز وارد شد تا به بازی با مقیاس ها پرداخته و فضایی ماورایی را به وجود آورد.
استفنسون می‌گوید: «ما با نگاه کردن به طبیعت و فرم‌های طبیعی کار را شروع کردیم. تلاش می کردیم یک شکل طبیعی کوچک را درک کرده و آن را به قدری بزرگ کنیم که بافت درون آن همچون مناظر حماسی درک شود.»
او می افزاید: «چه این قطعه مرجانی باشد یا یک شبکه زیرزمینی از میسلیوم، حماسه ماکرو طبیعت چیزی بود که به نظر ما بسیار جالب بود.»
«سپس تلاش کردیم تا مقیاس این صفحات 10 متری که می‌خواستیم کار توبیاس را روی آن نشان دهیم را ایجاد کنیم. بدین ترتیب، درباره مقیاس و شکل زیر آن و این که چگونه خود را حفظ می‌کند فکر می کردیم.»
استفنسون با کاوش در شکل فیزیکی و سه بعدی قارچ ها، الگوهای آبشش ها و نوع مناظر آن ها و ایجاد ماکت هایی در مقیاس کوچک – همان طور که هنگام طراحی صحنه یک تئاتر انجام می‌دهد – کار را شروع کرد.
سکوهای نهایی نیز با کمک سازنده صحنه، ریچارد ناتبورن[11] ساخته شدند.
«یک ویژگی بزرگ بیورک، رابطه عاشقانه او با طبیعت و فناوری است.» «این یک ادغام است و محصول جانبی این دو چیز بسیار زیباست. بدیهی است که ما نیز می‌خواستیم به همین سمت حرکت کنیم.»
این اثر، در زمانه بحران های زیست محیطی، به چالش‌های بزرگ جهانی پیش روی جهان طبیعی، در پرتو تأثیر مخرب انسان بر محیط‌زیست اشاره می کند.
این اجرا به طور ضمنی به تجلیل از فرم های طبیعی – به عنوان «چیزهایی زیبا و شکننده» – نیز می پرداخت. اگرچه «شاید به نوعی زنانه تر» و صریح تر.
پیام ویدیویی گرتا تونبرگ – فعال محیط زیست نوجوان – نیز در طول کنسرت به نمایش درآمد و از مخاطبان خواست که اگر در نهایت، راه حلی پیدا نشد، خود سیستم را تغییر دهند.
تونبرگ در این پیام ویدئویی اظهار داشت: «شما می گویید که فرزندان خود را بیش از هر چیز دیگری دوست دارید؛ اما همزمان آینده آن ها را درست در برابر چشمانشان می دزدید.»
«تا زمانی که تمرکز خود را روی آنچه باید انجام دهید – به جای کارهای سیاسی – هیچ امیدی وجود ندارد. اگر یافتن راه حل برای این سیستم غیرممکن است، شاید باید خود سیستم را تغییر دهیم.”»
استفنسون اکنون بر روی طراحی باله زیبای خفته برای باله لایپزیگ کار می کند و از تکنیک کاوش کلان در دنیای طبیعی برای پس زمینه طراحی صحنه اش استفاده کرده است.
او معتقد است هر پروژه، ناخودآگاه پروژه بعدی را آگاه می سازد: «همان طور که تئاتر باعث شد تا طراحی صحنه کنسرت بیورک شکل بگیرد، باله زیبای خفته نیز از طراحی صحنه او بهره مند شده است.»
منبع:
نوشته: آگوستا پونال
وبسایت دزین
Designers of Björk’s Cornucopia show “ignored the concert rule book”
این مطالب را هم بخوانید:
عکس های سانتیاگو فیلیپه.
[1] Cornucopia
[2] Björk
[3] Iris van Herpen
[4] Balmain
[5] Olivier Rousteing
[6] Chiara Stephenson
[7] Wyndham’s Theatre
[8] Globe
[9] Tobias Gremmler
[10] Bruno Poet
