از اواخر قرن بیستم طراحان صحنه درگیر موضوع ارزش های طراحی با دست و استفاده از نرم افزارهای رایانه ای به منظور خلق طرح های خود شدند. در این شکی نیست که طراحی صحنه با رایانه ساده تر و سریع تر است. رایانه ها طراحان صحنه را قادر ساختند تا ایده های طراحی صحنه خود را به سرعت وارد فرایند تولید تئاتر کنند. این در حالی است که در مراحل تمرین تئاتر، گاهی اوقات لازم است طراحی صحنه مورد اصلاح یا تغییر قرار گیرد. طراحی رایانه ای باعث می شود این تغییرات بلافاصله صورت گرفته و به وسیله ایمیل به سایر همکاران مربوط به پروژه ارسال شده یا در وبسایت اثر قرار گیرد. بدین ترتیب رایانه و اینترنت به ابزارهای ارتباطی اصلی یک پروژه حرفه ای تبدیل شده اند. با توسعه و گسترش این فناوری ها، بسیاری از طراحان صحنه – برخلاف غالب طراحان نسل گذشته – مبادرت به طراحی و نقاشی با دست نمی کنند. برخی طراحان به طور کامل طراحی با دست را کنار گذاشته و از ابزارهای رایانه ای طراحی و نقاشی استفاده می کنند. این رویکرد باعث ایجاد برخی پرسش ها شده است.
– آیا طراحی با رایانه باعث ارتقاء فرایند طراحی شده است؟
– آیا طراحی با رایانه باعث ارتقاء طراحی نهایی آثار نمایشی شده است؟
– آیا قلم و صفحه رایانه ای باعث جدایی طراح از کار و بروز تغییر در رابطه میان طراح و فعالیت هنری نشده است؟
– آیا طراحی و نقاشی رایانه ای باعث نزول مهارت های طراحی و نقاشی با دست نشده است؟
امروزه طراحان در دوران انتقال حرفه خود به سر می برند. در حالی که ممکن است در آینده نزدیک، نسل جدید طراحان حتی به نقاشی کلاسیک و مهارت های طراحی به منظور برقراری ارتباط با طرح هایشان نیاز نداشته باشند. (همانطور که تاریخ نقاشی نشان داده است، همواره شرایط و مسائل اقتصادی بیش از ترجیحات هنری، هنرمندان را واداشته تا ابزار و مصالح خود را انتخاب کنند.) این آگاهی زنگ خطر را برای برخی طراحان و اساتید به صدا درآورده و حرفه طراحی صحنه را در برابر حداقل دو گزینه پیش روی قرار داده است: بحث تعامل میان هنرمند فیزیکی و اثر هنری و بحث ارزش نگهداریٍ، ثبت و گردآوری هنر تئاتر.
موزه ها و گردآورندگان هنر تئاتر در مواجهه با طراحی رایانه ای، همچنان پیرو مستندسازی و اعتبار مدارک هستند. در حالی که برگزارکنندگان نمایشگاه ها و گردآورندگان اسناد تئاتر نمی توانند درک کنند یک طراحی رایانه ای چگونه می تواند حاصل شور و اشتیاق یک هنرمند باشد. در شرایطی که رایانه ها می توانند کپی های متعددی از یک طرح به وجود آورند، آیا چنین اثر هنری ارزش گردآوری و نگهداری دارد؟ شاید مباحثی از این دست در زندگی گیج کننده امروزی چندان مهم نباشد؛ اما اگر طراحی صحنه را یک اثر هنری – به خصوص بخشی از هنرهای زیبا – بدانیم، مجادلات پیرامون طراحی رایانه ای، به ارزش هنری طراحی تئاتر در نزد نسل های آینده بازمی گردد.
منبع: تاریخ طراحی صحنه اسکار براکت – جلد دوم
