در اوایل قرون وسطی، طراحی صحنه و مخارج تئاتر از طریق اعانات و هدایا و بودجه های تکمیلی کلیساها و خیرین شهرها تامین می شد. هزینه ها و نیروی کار طراحی صحنه، لباس و وسایل صحنه نمایش ها به این شکل فراهم می شد.
همچنان که طراحی صحنه مراسم باشکوه و نمایش ها، وابستگی خود به معماری کلیساها را رها می کردند و خود را به فضاهای خارجی می رساندند، تولیدات نمایشی نیز از تصاویر استادانه و پیچیدگی های فنی بیشتری برخودار می شد.
بدین ترتیب تامین اعتبار مالی طراحی صحنه نمایش ها از اهمیت بیشتری برخوردار می شد. در چنین شرایطی، برخی نمایش ها همچنان از بودجه کلیساها استفاده می کردند. کلیساها و شهرداری هایی که افزون بر مالیات رایج، مبلغی را نیز به منظور برگزاری جشنواره ها از مردم اخذ می کردند.
در بریتانیا، این نوع مالیات که از اصناف تجاری جمع آوری می شد را “پنی مراسم باشکوه” یا “نقره مراسم باشکوه” می گفتند. با گذشت زمان قانون خمس برای تامین هزینه های اجرای نمایش های دینی و مراسم مجلل و باشکوه به وجود آمد. اگر نمایشی به وسیله یک نهاد مدنی تولید می شد، مخارج و طراحی صحنه آن از طریق هدایا، وام های اختصاصی و حمایت صندوق شهرداری تامین می شد. بدین ترتیب کلیه منافع و درآمدهای اجرا به خزانه یا شخص وام دهنده بازمی گشت.
در برخی موارد، گروه های نمایشی با سازماندهی که صورت می دادند، برای تولید آثار خود تامین اعتبار کرده و منافع آن را تقسیم می کردند. هنگامی که هزینه های یک اجرا از درآمد آن بالاتر می رفت، لباس ها، طراحی صحنه و وسایل صحنه نمایش مزبور به حراج گذاشته می شد.
همچنان که اصناف تجاری بیشتر درگیر حمایت مالی نمایش ها می شدند، وظیفه حمایت و نگهداری ازعمارت ها یا واگن های نمایشی را نیز بر عهده می گرفتند. این کار نه تنها به دلیل مسئولیت شهروندی آنها، بلکه به علت تبلیغ صنایع اصناف مختلف صورت می گرفت.
نخستین نویسندگان و کارگردان های قرون وسطی را روحانیون و رهبران گروه های همسرای کلیساهای جامع یا مدارس مذهبی که غالبا آهنگساز و سراینده نیز بودند تشکیل می دادند. گزارش هایی که از نمایش ها و تولیدات این دوره به ما رسیده است، شامل نیازها و ماهیت صحنه اعم از دستورات صحنه، وسایل، طراحی صحنه و لباس است.
اگر قرار بود نمایشی تولید شود، معمولا نویسنده اثر چگونگی اجرای آن را مشخص می کرد و نمایشگران از میان مردم محلی شهر و روحانیون انتخاب می شدند. تهیه کنندگانی که به آنها “استادان مراسم باشکوه” یا “حافظان” (Keeper) گفته می شد، برای نمایش های رمزآلود (Mystery Plays) که غالبا در جشنواره های دوره ای به روی صحنه می رفتند، برنامه ریزی می کردند.
این تهیه کنندگان توسط مدیران اصناف تجاری انتخاب می شدند و موظف بودند سال ها دفتر خود را به منظور حل و فصل مشکلات تولید آثار نمایشی، باز نگه دارند. استادان مراسم باشکوه در برابر نگهداری و محافظت از واگن ها و صحنه های نمایش ها مسئول بودند و اشخاصی را برای ساخت دکورها و وسایل صحنه جدید استخدام می کردند. همینطور وظیفه استخدام نویسندگان، بازیگران، مهندسان، آهنگسازان، مدیران و عوامل پشت صحنه و کارگران بر عهده آنان بود. بدین ترتیب تهیه کنندگان، تمرین ها و نمایش ها را شکل می دادند.
در قرن چهاردهم میلادی، رانندگان و پیک ها گردهم آمدند و عملیات نقل و انتقال صحنه های نمایشی و وسایل تئاتر را بر عهده گرفتند. در صورتی که امکان تهیه رنگ، فلز یا مواد و مصالح دیگر از طریق منابع محلی وجود نداشت، آنها این ملزومات را از شهرهای دیگر تهیه می کردند.
برای محافظت از سازه های صحنه و محل اجرا، نگهبانانی به این کار گمارده می شدند.
دفاتر اسناد رسمی و منشی ها به منظور بازخوانی متون و انجام مکاتبات روزمره استخدام می شدند. برا اساس گزارش های موجود، نمایشنامه نویسان، بازیگران، مهندسان، کارگران ساخت صحنه و دکور و آهنگسازان بیش از کارگران معمولی و پشت صحنه دستمزد دریافت می کردند.
کمترین دستمزد در میان عوامل تولید به جامه دارها تعلق می گرفت. در این دوران، غالب مردم از سهم نازلی در اجرای نمایش ها برخوردار بودند. این وظیفه معمولا در حمل یک لباس یا ایجاد جلوه های صوتی خلاصه می شد. این امر ثابت می کند تولید نمایش برای بسیاری از مردم شهرهای کوچک، یک نیاز اضافه بر سازمان بوده است.
در شهر کاونتری (Coventry)، جامه دار یک مراسم باشکوه و مجلل، وظیفه نگهداری از ماشینری صحنه و رنگ آمیزی لباس ها و پارچه های نمایش را نیز بر عهده داشت. استفاده از سوفلور که بازیگران را بر روی صحنه تعقیب می کرد و متن آنها را در اختیارشان قرار می داد، پیش پا افتاده و معمول بود.
جزییات و فرایند تولید آثار نمایشی این دوران در جای جای اروپا متفاوت بوده است. زمان بندی تولید نمایش رومی رمز و راز سه استاد (Mystere des Trios Doms/ The Mystery of Three Masters) که در فرانسه اجرا شد، برخی از مولفه های فرایند تولید نمایش در قرون وسطی را آشکار می کند:
جولای 1508
جلسه نماینده صومعه سنت برنارد (St. Bernard) و شورای شهر و گفت و گو درباره ایده نمایش.
بودجه نمایش وابسته به منابع مختلف و کلیسا بوده است.
یک نماینده عالیرتبه دولتی بر جریان تولید نظارت داشته است.
نویسندگان و منشی ها به کار گرفته شده اند.
دسامبر 1508
آقای سانچه (Monsieur Sanche) از دیون (Dijon) به عنوان تهیه کننده انتخاب شده است.
آقای فرانسوا تره ونو (Monsieur Francois Trevenot) به عنوان طراح استخدام شده است.
ژانویه 1508
ساخت صحنه و جایگاه تماشاگران در صومعه سنت برنارد آغاز شده است.
نجارها، یک نعلبند و یک ساعت ساز به کار گرفته شده اند.
فوریه 1509
کنون پرا (Canon Pra) از گرنوبل (Grenoble) متن را برای یک هیئت رسمی بازخوانی کرد و سه دفترخانه اسناد رسمی وظیفه تهیه سه نسخه از آن را بر عهده گرفت.
مارس 1509
پرا نگارش متن را به پایان برده و تمرین ها آغاز شده است. دفترخانه برای اتمام کار خود با مشکل روبرو هستند. یک جلسه تمرین در هفته در تالار شهر برگزار می شود و مقدمات رفع خستگی فراهم شده است.
7 می 1509
یک رژه لباس عمومی در شهر برگزار شده و کار آماده سازی لباس های نمایش به پایان رسیده است. قسمتی از متن بازنویسی شده است.
آخر می 1509
تمرین نمایش با لباس کامل و افتتاح عمومی آن. اجرا بیش از حد انتظار طولانی بود. اگرچه یک موفقیت مردمی به دست آورد ولی از نظر مالی شکست خورد.
منبع: تاریخ طراحی صحنه
